همگام با فزونی گرفتن کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در جنبه‌های مختلف زندگی امروز و تبدیل تدریجی آن به زیرساختی که پیامدهای حذف آن از زندگی، پر هزینه و شاید غیرقابل تحمل باشد، کیفیت خدمات ارائه‌شده از جمله قابلیت اطمینان و دسترس‌پذیری را بیش از پیش در کانون توجه ذینفعان قرار داده است. همه‌گیری کرونا نیز نشان داد که برای تدوام بسیاری از خدمات پایه، باید ارائه خدمات بر بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات در دستور کار جدی قرار گرفته و برخوردی به مثابه یک خدمت زیرساختی با آن داشت.
با توجه به برنامه‌هایی که برای توسعه دولت الکترونیکی در سال‌های اخیر در دستور کار قرار داشته و همچنین روند نفوذ این فناوری در جنبه‌های مختلف زندگی، ساماندهی مراکزداده به‌عنوان کلیدی‌ترین عنصر ارائه خدمات، مد نظر حاکمیت قرار داشته و در دوره‌های مختلف اقداماتی در این مورد انجام شده است. اما برخی از این اقدامات تاثیر زنجیروار داشته و در شکل‌گیری نظام ممیزی و رتبه‌بندی مراکزداده نقش کلیدی داشته‌اند.
مهم‌ترین آنها مصوبه شماره 2 جلسه 214 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مورخ 20/02/1394 است. بر اساس این مصوبه هزینه اتصال مراکزداده غیردولتی مجاز به مرکز IXP شرکت ارتباطات زیرساخت رایگان شد. در این مصوبه کلیدواژه «مراکزداده غیردولتی مجاز» به محرکی برای تفسیر واژه «مجاز» تبدیل شد و نهایتا کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، رویکرد مبتنی بر رتبه‌بندی مراکزداده را برگزید و مصوبه شماره 3 جلسه 247 کمیسیون مورخ 07/09/1395 تهیه و به تصویب رسید.
در این مصوبه، با توجه به لزوم توسعه ارایه خدمات کاربردی در کشور، حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و صیانت از حقوق ارایه‌دهندگان و استفاده‌کنندگان از خدمات مراکزداده، اصول حاکم بر رتبه‌بندی مراکزداده در 12 ماده و یک پیوست تصویب شد. نکات مهم این مصوبه به شرح زیر است:
- - سازمان فناوری اطلاعات ایران به عنوان مجری رتبه‌بندی مراکزداده تعیین شد.
- - محدوده مصوبه، مراکزداده عمومی که خدمات هم‌مکانی و خدمات ابری را ارائه می‌دهند، تعیین شد.
- - مدت ارائه گواهینامه رتبه‌بندی سه سال تعیین شد که قابلیت تمدید هم دارد.
- - بر اساس ماده 6، کمیته‌ای برای تعیین شاخص‌های ارزیابی رتبه‌بندی مراکزداده با ترکیب معینی تعیین شد.
- - شاخص‌های ارزیابی در چهار گروه زیر دسته‌بندی شدند:
- -- زیرساخت فیزیکی
- -- زیرساخت فناوری اطلاعات
- -- مدیریت مرکز داده
- -- موارد تکمیلی
موارد دیگری نیز در این مصوبه مورد تاکید قرار گرفته که برای اطلاع از آن می‌توان به [2] رجوع کرد.
پس از آن شاخص‌های ارزیابی مراکزداده تهیه و معیارهای ارزیابی مراکزداده موسوم به DC100 با استفاده از مشاور تدوین شد. در اردیبهشت 1396 دو فراخوان برای رتبه‌بندی مراکزداده براساس DC100 و همچنین انتخاب نهادهای گواهی‌کننده منتشر شد. به دنبال این فراخوان دو شرکت مرزبان کیفیت و توف‌نورد ایران احراز صلاحیت شده و برای ممیزی و رتبه‌بندی مراکزداده بر اساس DC100 مجوز دریافت نمودند.
اما معیارهای ارزیابی DC100 به دلایل مختلف مورد قبول مراکزداده قرار نگرفت و هیچگاه رتبه‌بندی بر اساس آن انجام نشد. از جمله ایرادات وارد بر DC100 این بود که علاوه بر اشکالات شکلی و ساختاری، موارد مطرح در آن از منابع و مراجع مختلف استخراج شده بود و با آنچه در عمل برای طراحی و ساخت مراکزداده استفاده می‌شد، فاصله بسیار داشت.
تا اینکه در پی تعاملات کمیسیون مراکزداده سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران با سازمان فناوری اطلاعات به‌عنوان مجری مصوبه 247، آسیب‌شناسی اقدامات انجام شده و بازنگری در نحوه رتبه‌بندی مراکزداده صورت گرفت. به دنبال آن، در مهرماه 1398، کمیته ماده 6 مصوبه تشکیل و تغییرات موردنیاز در شاخص‌های ارزیابی تصویب شد.
اقدام مهم دیگر اخذ تائیدیه هیأت مقررات زدایی و سازمان امور اداری و استخدامی کشور در خصوص عناوین دو مجوز «گواهینامه رتبه‌بندی ارائه دهندگان خدمات مراکزداده» و «گواهینامه تایید صلاحیت نهادهای ارائه دهنده خدمات ممیزی مراکزداده» بعنوان خدمات سازمان فناوری اطلاعات در مهرماه 1398 بود.
نهایتا با پذیرش رویکردهای مطرح شده توسط سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در مورد استفاده از استانداردها و به‌روش‌های معتبر جهانی به‌عنوان معیار ارزیابی و همچنین بهکاربستن اصول و ضوابط اعتباربخشی و گواهی‌کردن بر اساس استانداردهای معتبر مرتبط، در آذرماه 1398 تفاهمنامهای فیمابین سازمان فناوری اطلاعات و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور با موضوع «تدوین ضوابط و مقررات مربوط به فرآیندهای مورد نیاز برای رتبه‌بندی مراکزداده و انجام فعالیت‌های مربوط به صدور گواهینامه‌های رتبه‌بندی مراکزداده و تعیین، نظارت و مدیریت بر نهادهای ارائه‌دهنده خدمات ممیزی مراکزداده» منعقد شد [3].
این تفاهمنامه اساس شکل‌گیری دبیرخانه نظام ممیزی و رتبه‌بندی مراکزداده است. در راستای اجرای تفاهمنامه از یک سو کارگروه تخصصی و ارزیابی مراکزداده مطابق با ماده 3 تفاهمنامه شکل گرفت و جلسات آن از بهمن ماه 1398 تشکیل شد و از سوی دیگر بر اساس تبصره 2 این ماده، دبیرخانه کارگروه تحت عنوان «دبیرخانه نظام ممیزی و رتبه‌بندی مراکزداده» در سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور ایجاد شد.
