گفت‌وگو: مسعود فیاضی
جلسات کمیسیون آی‌تی مجمع همچنان مشترک با کمیسیون سخت‌افزار سازمان برگزار می‌شود؟
بله. بعد از انتخابات دور جدید هیات مدیره سازمان نظام صنفی تصمیم بر این شد که اعضای کمیسیون سخت‌افزار سازمان به دلیل مشترک بودن با اعضای کمیسیون آی‌تی مجمع واردات در جلسات مشترک فعالیت خود را ادامه بدهند و از آن زمان و بعد از مستقل شدن کمیسیون آی‌تی مجمع واردات تاکنون 17 جلسه برگزار شده است که این جلسات دوهفته‌ای یک بار، 9 صبح در مجمع واردات برگزار می‌شود. در برخی موارد هم جلسات فوق‌العاده برگزار می‌شود که ما آن جلسات را جدا جلسات روتین برگزار می‌کنیم. استقبال زیادی از این جلسات می‌شود و این جلسات با حداکثر اعضا تشکیل می‌شود.
در این جلسات مشترک در مورد استعفای آقای پیربابایی از ریاست کمیسیون سخت‌افزار چه تصمیماتی گرفته شد؟
بعد از استعفای آقای پیربابایی و بعد از مقاله‌ای که یکی از اعضای علی‌البدل در یکی از نشریات تخصصی صنف به چاپ رساند و به رییس کمیسیون سخت‌افزار اهانت‌های بی‌موردی کرد، فهمیدیم مشکلات دیگری در هیات مدیره وجود دارد که عرصه را برای حضور آقای پیربابایی در هیات مدیره تنگ کرده است. خب ما خودمان هم تجربه داشتیم، بنده آقای بیات، آقای پورنقشبند، خانم طهماسبی با این موارد دست و پنجه نرم کردیم. خانم داننده رییس جدید سازمان این نوید را داده بود که این مشکلات حل شود و سازمان با قوانین مشخص خودش فعالیت کند و این تا حدودی هم تاثیر داشت و شما می‌توانید در حال حاضر صورت جلسات هیات مدیره را به صورت شفاف مشاهده کنید. یک سری مسایل دست به دست هم داد که ما همزمان با استعفای آقای پیربابایی دغدغه‌های صنفی خود را مطرح کنیم و به گوش تصمیم‌گیرندگان برسانیم.
این دغدغه‌ها چه بود؟
دغدغه‌های صنفی ما در دو بخش اعلام شد. محور اول کاملا صنفی است و مربوط به کل حوزه فناوری اطلاعات در مورد سازمان می‌شود و محور دوم در مورد کمیسیون سخت‌افزار است.
مورد اول که کلی‌تر بود در مورد نوع آیین‌نامه انتخابات سازمان نظام صنفی است که درخواست کردیم که مشکلات موجود در آخرین دوره انتخابات که قول داده شد، بررسی شود. متاسفانه حل مشکلات آیین‌نامه در دستور کار قرار نگرفت و کسی پیگیر موضوع نبود. شاید مهم‌ترین موضوع آن آرای وکالتی در انتخابات بود که حساسیت صنفی را برای مشارکت موثر در انتخاب از صنف سلب کرده بود.
مورد دوم که در مورد کمیسیون سخت‌افزار است این بود که کمیسیون سخت‌افزار ماهیتش با کمیسیون‌های دیگر تفاوت دارد. مثلا کمیسیون‌های آموزش، فرهنگی و استاندارد را نمی‌توانید با کمیسیون سخت‌افزار مقایسه کنید. چون کمیسیون‌های دیگر بیشتر با برنامه‌ریزی‌های بلندمدت فعالیت می‌کنند و خیلی با مشکلات آنی که در حوزه سخت‌افزار به وجود می‌آید، درگیر نیستند. مسایلی که در کمیسیون سخت‌افزار به وجود می‌آید، احتیاج به مدیریت کلانتری دارد. یعنی رییس کلانتری که صبح کارش را در اداره پلیس شروع می‌کند باید خیلی سریع در مورد اتفاقاتی که در کلانتری افتاده است، حکم بدهد. در کمیسیون سخت‌افزار هم همین اتفاقات می‌افتد. هر روز اتفاق جدید اتفاق می‌افتد. یک روز تعرفه بالا و پایین می‌شود. یک روز شبنم اجرایی می‌شود. فردای آن روز صنف با شبنم دوباره به مشکل برمی‌خورد، روز دیگر قوانین جدید استاندارد اعلام می‌شود. هر روز ما با مسایلی دست و پنجه نرم می‌کنیم که در آن واحد باید درباره‌اش تصمیم‌گیری کنیم. بنابراین نوع نگاه به کمیسیون سخت‌افزار نباید مانند نوع نگاه به کمیسیون سخت‌افزار نباید مانند نوع نگاه به کمیسیون آموزش و فرهنگی و غیره باشد. یعنی مصوبه‌ای که از کمیسیون سخت‌افزار که هرکدام از اعضای آن بخشی بزرگی از حوزه سخت‌افزار کشور را بر دوش دارند، بیرون می‌آید باید خیلی سریع توسط رییس سازمان امضا شود و به نهادهای ذیربط ارجاع داده شود.
موضوع بعدی اجرای طرح شبنم است و مسایلی که صنف با آن هنوز درگیر است ولی از ابتدای ماه جاری تمامی کالاها مشمول طرح شبنم قرار گرفتند، در این باره در جلسات کمیسیون چه تصمیماتی گرفته شده است؟
ما از خردادماه سال گذشته و در کمیسیون آی‌تی و لوازم خانگی جلیات زیادی درباره مسایل و مشکلاتی که طرح شبنم داشتیم. از همان ابتدا هم ما طبق بررسی‌ها و جلساتی، اعلام کردیم که این طرح مشکلات اجرایی زیادی دارد و اجرای آن باید به تاخیر بیفتد. جلسات متعددی هم با مجری طرح یعنی خدمات انفورماتیک راهبر برگزار کردیم.
در ابتدا بارها گفته بودیم که به دلیل طبیعت برخی از کالاها امکان اجرای این طرح وجود ندارد. مشکل دیگر این است که بسیاری از واردکنندگان روی برخی از کالاها ثبت سفارش کلی انجام می‌دهند و باید کل پول شبنم را بپردازند و اگر بخشی از آن کالا را وارد نکنند، بخشی از پول در حساب کارگذار می‌ماند. هم‌اکنون ثبت کد شبنم در مرحله ثبت سفارش باعث طولانی شدن فرآیند واردات شده است. از سوی دیگر روی برخی از کالاهای آی‌تی به دلایل فیزیکی نمی‌توان برچسب شبنم نصب کرد.
یا موضوع دیگر این است که کارگذاران اطلاعات خاص واردکنندگان را در اختیار دارند و هیچ ضمانتی برای حفظ این اطلاعات وجود ندارد. چون کارگذاران خصوصی هستند و نمی‌توان به آنها اعتماد کرد.
مشکل دیگری که اعلام کردیم این بود. وقتی شما می‌خواهید کالایی را وارد کنید، بعد از اینکه کارت سبز را ارایه کردید، یک هفته طول می‌کشد که کد شبنم به شما تحویل داده شود. خب در حوزه ما یک هفته بعد نصف این کالاها به فروش رفته است و زمان و امکان نصب آن روی کالا نیست.
از سوی دیگر این طرح به یک سری واردکنندگان نامعتبر اعتبار کاذب می‌بخشد. در شانزدهمین نشست کمیسیون تجارت اتاق تهران نیز بخش خصوصی اشکالات این طرح را عنوان کردند و درخواست کردند که طرح شبنم به طود موقت متوقف شود. از مسایل مطرح شده در این نشست می‌توان به ورود بارکدهای تقلبی، انحصاری بودن پیمانکاران طرح شبنم وافزایش قیمت بارکد از 35 به 95 تومان اشاره کرد. خود آقای اعلایی مدیرعامل شرکت انفورماتیک راهبر و مجری طرح شبنم نیز در همان جلسه گفته است: برنامه‌ریزی‌ها برای اجرای طرح شبنم این بود که گام به گام پیش برود. اما این برنامه‌ریزی‌ها در یک همایش که سال گذشته برگزار شد و رییس جمهور در آن همایش ابراز گلایه کرد که چرا طرح شبنم هنوز اجرا نشده است، برهم خورد. این نشان می‌دهد که این طرح صرفا دستوری است و درست کارشناسی نشده است.
خیلی از واردکنندگان در حال حاضر با اضافه شدن گزینه‌ها جدید در مراحل ثبت سفارش به مشکل برخورده‌اند. این مشکلات تا کی ادامه خواهد داشت؟
بله درست است. مراحل ثبت سفارش در حال حاضر بسیار سخت شده است. الان اگر شما بخواهید ثبت سفارش انجام دهید، نخیت باید سراغ یک شرکت بازرسی بروید. بعد سراغ یک آزمایشگاه بروید تا کالای‌تان تست شود، بعد برای دریافت این کد به سراغ کارگزار ایران کد بروید. بعد از آن برای دریافت کد شبنم به کارگذار طرح شبنم مراجعه کنید. بعد از همه اینها باید وارد وب‌سایت ثبت سفارش شوبد تا همه اینها را ثبت کنید. اگر احیانا هرکدام از این کدها فعال نشده باشند باید پشت درهای بسته ثبت سفارش منتظر بمانید تا سفارش انجام دهید. این مراحل واردکننده را عصبی کرده است و ما هم در جلسات خود در مورد تک تک این موارد صحبت کرده‌ایم و پیشنهاد کردیم که قوانین موازی که فقط باعث شده جلوی تسهیل در واردات را بگیرد، برداریم.
مجری طرح شبنم در مورد اینکه نمی‌توان روی کالاهای کوچک آی‌تی برچسب شبنم چسباند، می‌گوید ما این طرح را روی لوازم آرایشی و بهداشتی که خیلی کوچک هستند هم اجرا کردیم.
شما برای من یک مداد ابرو بیاورید که رویش برچسب شبنم نصب شده باشد.
این طرح تاکنون فقط برای پنج قلم کالای آی‌تی اجرا شده و شما می‌گویید این همه ایراد دارد. حالا که طرح شبنم از اول تیرماه برای همه کالاها در حال اجرا است، چه مشکلاتی را در بازار رقم خواهد زد؟
اولا یک هزینه اضافی برای واردکننده می‌تراشد؛ برچسب‌های اضافی که کالاهایش در بازار فروخته شده و شاید این برچسب‌ها در بازار فروش برود. این برچسب‌ها موجب اصالت کالاهای دیگری شود؛ مثلا بازار ما بازاری است که در آن کالاها دست به دست می‌چرخد، به اشتباه روی کالایی نصب شود و در آخر کد برچسب کالا با کالا همخوانی نداشته باشد. آیا این کالا قاچاق محسوب می‌شود؟ این طرح فقط آشفتگی در بازار را در پی خواهد داشت.
به نظر شما می‌توان مشکلات این طرح را برطرف کرد و بعد آن را درست اجرا کرد؟
به نظر من این طرح ایراد دارد و باید متوقف شود، حداقل در بازار آی‌تی به دلیل سرعت فناوری و فروش کالا نمی‌توان آن را اجرا کرد. اجرای طرح شبنم برای کالاهای آی‌تی هیچ فایده‌ای ندارد.
مجمع واردات چه راه‌حلی برای مشکلات طرح شبنم اندیشیده است؟
قرار است یک سمیناری به‌صورت تخصصی در مورد طرح شبنم برگزار کنیم. این سمینار با نام شبنم؛ از چالش تا راهکار حول محور شبنم، ایران کد و ثبت سفارش و تاثیرات این طرح بر تجارت خارجی به زودی برگزار خواهد شد.
برای تعرفه All in One چه تصمیماتی گرفتید؟
ما ردیف تعرفه جدیدی برای One in All تعیین کردیم و آن را به تصویب کمیسیون آی‌تی مجمع درآوردیم و به کمیسیون ماده یک نیز ارسال کردیم و احتمالا تعرفه این کالا همان 40 درصد یا 250 هزار تومان تصویب خواهد شد.
آیا در مورد استاندارد کالاهای آی‌تی فعالیتی در مجمع صورت گرفته است؟
بله. طبق تفاهم‌نامه‌ای که قرار است که بین مجمع و مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک امضا شود، هنوز نهایی نشده است، تسهیلاتی به اعضای مجمع ارایه می‌شود. همچنین تفاهم‌نامه‌ای هم بین مجمع و موسسه استاندارد تحقیقات صنعتی امضا شده که البته هنوز مفاد آن اجرایی نشده است.
اقدامات شما در مورد اینکه نوت‌بوک در رده کالاهای لوکس قرار گرفته و به آن ارز دولتی تخصیص نمی‌یابد چه بوده است؟
متاسفانه به تازگی هم تعدادی کالاهای دیگر را نیز به لیست کالاهای لوکس اضافه کرده‌اند، اما ما هنوز هیچ آماری نداریم. در حال حاضر فقط می‌دانیم برای واردات تبلت و نوت‌بوک نمی‌توانید ارز دولتی بگیرید.
در حال پیگیری هستیم که نوت‌بوک را از کالاهای لوکس بیرون بیاوریم تا به آن ارز دولتی تعلق بگیرد. این موضوع را به صورت کلی‌تر برای تامین ارز پیگیری می‌کنیم تا از افزایش بی‌رویه قیمت کالاها جلوگیری شود.
