رییسجمهور منتخب، به زودی باید وزرای کابینهاش را معرفی کند که یکی از مهمترین آنها برای بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات، وزیری است که مستقیما هدایت این بخش را به عهده میگیرد.
برای اطلاع از ویژگیهای یک وزیر مناسب برای تصدی پست وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با مدیران کنونی و پیشین بخش گفتوگو کردهایم که نظر تعدادی از آنان، پیش روی شماست.
محامدپور: به بخش خصوصی اعتماد کند به گفته معاون پیشین وزارت ارتباطات، وزیر ارتباطات، نه تنها باید دارای اطلاعات دانشگاهی باشد، بلکه باید اهل فن نیز باشد. کمال محامدپور، ویژگیهای وزیر آینده فاوا را نه تنها علم و تجربه، بلکه اعتقاد به بخش خصوصی دانست و گفت: در دولت نهم که بنده رییس مرکز تحقیقات و معاون فناوری و امور بینالملل وزارت ICT بودم، به دلیل اختلاف نظرهای شدید با وزیر وقت ارتباطات به دلیل اهمیت ندادن به بخش خصوصی مجبور به استعفا شدم. وی گفت: به دلیل نگاه بسته نفر اول وزارتخانه در آن زمان، تنها بخشی که توسعه یافت تلفن همراه و ثابت بود و حوزه فناوری اطلاعات به فراموشی سپرده شد. وی درباره احتمال انتخاب وزیر از میان افراد نظامی گفت: فردی که برای این سمت انتخاب خواهد شد اگر از میان نظامیها باشد، قطعا نگاهش به فناوری اطلاعات در همان چارچوب نظامی خواهد بود. محامدپور افزود: مطابق اصل 44 قانون اساسی باید تمامی کارهایی که بخش خصوصی توان اجرای آن را دارد به این بخش واگذار شود و دولت نیز تنها شبکههایی که باید در اختیارش باشد را مدیریت و با تمام توان به بخش خصوصی نظارت کند. معاون اسبق وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات یکی از مشکلات امروز این حوزه را نبود قوانین روشن و موازیکاری دستگاهها برشمرد و گفت: متاسفانه امروز شاهد تداخل وظایف بین شورای عالی فضای مجازی، شورای رقابت، سازمان تنظیم مقررات و غیره هستیم که تمامی اینها نیازمند یک برنامهریزی دقیق با کمک دولت و مجلس شورای اسلامی برای تعیین تکلیف وظایف تمامی این دستگاهها دارد. وی یکی از دلایل سرمایهگذاری پایین بخش خصوصی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را از هم گسیختگی قوانین این بخش دانست و افزود: اگر وزیر ارتباطات نتواند زیرساختهای حقوقی و قانونی این بخش را شفاف کند، کار برای فعالان این حوزه بسیار سخت خواهد بود. این استاد دانشگاه گفت: در فضای مجازی و ارتباطات به خصوص نسل سوم به بعد با یک پارادوکس مواجه هستیم و از آنجا که مسایل فرهنگی و اخلاقی در کشور اهمیت دارد هماکنون فناوری و مسایل فرهنگی به نوعی در تقابل یکدیگر قرار گرفتهاند. وی افزود: وزیر آینده ارتباطات باید با نگاه 10 ساله به موضوعات فناوری در کشور فعالیت کند. اگر در گذشته فقط به ضریب نفوذ و کمیت بها داده نمیشد، امروز شاهد مشکلات پیوست فرهنگی برای رایتل و استفاده از تکنولوژیهای روز دنیا با تاخیر چندین ساله روبهرو نبودیم. وی گفت: با توجه به اینکه رییسجمهور منتخب بیان داشتهاند که در مدیریت کشور فرا جناحی برخورد خواهد کرد، امیدوارم در عمل هم این موارد را ببینیم و از این رو منتظر هستیم در انتخاب وزیر آینده ارتباطات کشور شایسته سالاری مدنظر قرار بگیرد.
سلیمانی: به تکنولوژی سیگنال و موبایل آشنایی باشد محمد سلیمانی، وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در خصوص شاخصهای انتخاب وزیر ICT گفت: وزارت ارتباطات تخصصیترین بخش کابینه دولت است و فردی که برای این سمت انتخاب خواهد شد، باید دانش روز این حوزه را داشته باشد. رییس کمیته فناوری اطلاعات مجلس افزود: وزیر ارتباطات هر چه بیشتر با سیستم موبایل و GSM آشنا باشد، بهتر میتواند این بخش را توسعه دهد. به گفته وی، وزیر باید سیستم، اعداد، کمیتها، گردش سیگنال، شمارهگذاری، شبکه پیامک، تفاوت اعتباری و دایمی را متوجه باشد تا بتواند شبکه ارتباطات را به خوبی توسعه دهد. سلیمانی با تاکید بر اینکه شبکه تلفن ثابت به سمت دیجیتالی شدن در حال حرکت است، گفت: اگر وزیر آینده با این مقولات آشنایی داشته باشد، میتواند عملکرد بهتری برجای بگذارد. وی افزود: در صورتی وزیر آینده شناخت کاملی از فضای مجازی و به طور کلی دانش روز آن داشته باشد میتواند در توسعه و مدیریت این بخش موثر باشد. وزیر پیشین ارتباطات گفت: اگر وزیر ارتباطات تعامل خوبی با بخش خصوصی داشته باشد، میتواند با ارتباطاتی که در بدنه دولت دارد، زمینه رشد فناوری اطلاعات را در سایر بخشهای کشور از جمله سلامت، بانکداری، آموزش، صنایع و غیره فراهم کند. سلیمانی یکی از مشکلات اساسی حوزه ارتباطات و فناری اطلاعات را مشکلاتی دانست که شورای عالی فضای مجازی ایجاد کرده است. سلیمانی گفت: با توجه به اینکه قانون تکالیف بخشهای مختلف را شفاف نکرده، اصلا مشخص نیست که آیا وزارت ارتباطات و مجموعههای وابسته به آن باید زیر نظر این شورا فعالیت کنند یا نه. همین موضوع موجب نابسامانیهای فراوانی شده که به نظر میرسد وزیر آینده باید به سرعت این موضوع را تعیین تکلیف کند. رییس کمیته فناوریهای نوین مجلس شورای اسلامی گفت: جنگ و دعواهای فعلی باعث شده که در دولت دهم نظارت بر بخش خصوصی و کیفیت خدماتی که ارایه میشود، به شدت کاهش یابد و در صورتی که وزیر نتواند این مشکلات را برطرف کند آینده خوبی برای حوزه فناوری اطلاعات کشور پیشبینی نمیشود. وی افزود: وزیر باید معتقد به واگذاری امور به بخش خصوصی باشد، نه اینکه امور را شخصی سازی کند و پس از واگذاری تصدیگریها به شکلی عمل کند که فعالان بخش را ترغیب به سرمایهگذاری و توسعه بیشتر شبکه کند؛ نه اینکه اکنون مخابرات، همراه اول و ایرانسل به دلیل نبود قوانین دست از توسعه و بهروز کردن شبکه خود بکشند. وی با تاکید بر اینکه موافق افزایش تعرفههای ارتباطی نیست، گفت: اینکه اپراتورهای مخابراتی ما بالای 70 میلیون مشترک در اختیار دارند، بزرگترین نعمتی است که این کشور در اختیار آنها قرار داده است. البته قبول دارم که برخی قوانین مشکلاتی را بر سر ارایه سرویسهای جدید ایجاد کرده است که اگر نفر اول وزارتخانه از قدرت درک و بیان مشکلات به نهادهای بالادستی برخوردار باشد، به راحتی میتوان مشکلاتی که امروز رایتل با آن روبهرو است را برطرف کرد. وی گفت: اینکه فرد جوان باشد یا مسن، نظامی باشد یا متخصص، در این شرایط خیلی مهم نیست؛ بلکه از نظر بنده کسی که انتخاب میشود باید انحصارگرا نباشد، از ایجاد تنش در بخش جلوگیری کند، متعهد و متخصص باشد و دید وسیعی نسبت به حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور داشته باشد.
صادقزاده: وزیر باید دارای سوابق اجرایی درخشان و مرتبط باشد به گفته رییس پیشین کمیته مخابرات مجلس شورای اسلامی، وزیر آینده در درجه اول باید غیر از شرایط عمومی، تخصص این کار را داشته باشد. رمضانعلی صادقزاده گفت: وزیری که برای وزارت ارتباطات انتخاب میشود باید در سلسله مراتب اداری در همان وزارتخانه رشد کرده باشد و تجربه و شناخت کافی نسبت به وظایف تخصصی این وزارت خانه داشته باشد. وی افزود: در صورتی که وزیر پیشنهادی ارتباطات دارای سوابق اجرایی درخشانی در این حوزه باشد قطعا بدنه کارکنان این وزارتخانه به نفر اول سیستم تمکین خواهند کرد. صادقزاده شرایط فعلی وزارت ارتباطات را نامطلوب دانست و گفت: در حال حاضر کارکنان نیز برای وزیر شانی قایل نیستند چه برسد به فضای بیرون وزارتخانه که عمده کار وزیر در آینده با بخش بیرونی وزارت است، نه با داخل مجموعه. وی داشتن برنامه بلند مدت را برای وزیر آینده ارتباطات ضروری دانست و افزود: در صورتی میتوان تغییر اساسی در فناوری اطلاعات کشور ایجاد کرد که نفر اول وزارتخانه وضعیت و مشکلات را به خوبی درک کند و با نگرش آینده پژوهی و با استفاده از راهبردها و استراتژیهای مناسب، در راستای توسعه گام بردارد. این عضو هیات علمی دانشگاه خواجه نصیر طوسی گفت: وزیر ارتباطات نباید به ضریب نفوذ و شاخصهای کمی اکتفا کند، بلکه با برنامهریزی دقیق با توجه به افزایش ضریب دسترسی مردم به فناوریهای نوین زمینه افزایش کیفیت را نیز مد نظر قرار دهد.
محمودزاده: باید 6 ویژگی مدیر خوب را داشته باشد رییس هیات مدیره شرکت خدمات ارتباطی ایرانسل گفت: با توجه به اینکه وزارت ICT یک وزارتخانه تکنولوژی-پایه است و از آنجا که عمر محصول و خدمات ICT کوتاه است، خدمات آن از نظر فیزیکی کم حجم است و خیلی از این بعد ملموس نیست، اما با هوشمندی و خلاقیتی که در این صنعت نهفته است، این وزارتخانه یکی از کلیدیترین وزارتخانههای دولت محسوب میشود. محمودزاده با بیان اینکه نخستین ویژگی یک مدیر خوب، روحیه مشارکت جویی است، گفت: نگاه یک مدیر خوب باید این باشد که با استفاده از توان و ظرفیت ذینفعان و خدمات گیرندگان حوزه ارتباطات، بتواند بیشترین بهرهوری را ایجاد کند. در ضمن پاسخگو بودن مدیر به بخش یکی از اولویتها به شمار میرود. وی افزود: در صورتی که یک مدیر بتواند با استفاده از تمامی نظرات زمینه ایجاد یک بازار رقابتی را فراهم کند به نحوی که تمامی بازیگران در این صنف متناسب با حجم سرمایهگذاریشان، بازگشت سرمایه داشته باشند، میتوان به آینده این بخش امیدوار بود. رییس هیات مدیره ایرانسل دومین ویژگی مدیر خوب را تجربه عملی دانست و گفت: یک وزیر خوب را نباید صرف اینکه فقط تحصیلات عالیه دانشگاهی مرتبط داشته باشد انتخاب کرد، چراکه یک وزیر باید در چالشهای سیاسی و اجتماعی، نقش موثری ایفا کند. محمودزاده سومین شاخص یک مدیر خوب را تحلیل درست از شرایط دانست و گفت: وزیر باید بتواند نیازها و چالشها را تحلیل کند. یک مدیر پویا و پاسخگو به محیط، بهترین تصمیم را در شرایط سخت اتخاذ میکند. وی افزود: امروز مشکل ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور نبود قاطعیت در تصمیمگیری و وقت کشی است که همین موضوع باعث عقبماندگی کشور در استفاده از تکنولوژی روز دنیا شده است. رییس هیات مدیره ایرانسل گفت: کشورهای همسایه همچون افغانستان و پاکستان از نسل سوم و به زودی از نسل چهارم تلفن همراه بهرهبرداری خواهند کرد. در حالی که ما هنوز در استفاده از نسل سوم مشکل داریم. محمودزاده یکی دیگر از مشکلاتی که به دلیل نبود تحلیل درست ایجاد شده را توسعه شبکه اپراتور چهارم دانست و گفت: اینکه چند شرکت با سرمایهگذاری اقدام به ایجاد شبکهای به وسعت کشوری کنند، امکانپذیر نیست؛ چراکه باید دولت در ابتدای این مسیر سرمایهگذاری کند و به تدریج این شبکه را به بخش خصوصی واگذار کند. وی با بیان اینکه چهارمین ویژگی یک مدیر خوب تصمیمگیری است، گفت: ما در تجزیه و تحلیل خوب عمل میکنیم اما در تصمیمگیری و اجرا وقت را از دست میدهیم. وی افزود: اگر همراه با تصمیمگیری درست، مقداری خلاقیت هم وجود داشته باشد، وزیر میتواند با توجه به اختیاراتی که قانون در اختیارش قرار داده با مقداری ریسکپذیری بهترین تصمیم را بگیرد. رییس هیات مدیره ایرانسل پنجمین ویژگی یک مدیر موفق را تنظیم تقاضاهای داخلی و فرصتهای محیط بیرونی دانست و گفت: یک مدیر خوب اگر این توانایی این را داشته باشد که فرصتهای داخلی و خارجی را با ایجاد تعادل به کار بگیرد، بهترین بهره وری را از فرصتهای ایجاد شده فراهم میکند. وی افزود: زمانی که یک مدیر خوب منابع لازم را برای ایجاد زیرساختهای ارتباطی ندارد با استفاده از امکاناتی که سایرین در اختیارش قرار میدهند بدون انجام سرمایه گذاری سنگین به هدفش میرسد. محمودزاده ششمین و آخرین ویژگی یک مدیر موفق را استفاده از تجربیات گذشته بیان کرد و گفت: اگر در گذشته تجربه خوبی بوده، باید از نیروهای قدیمی استفاده و هزینههای جاری را در محیط بیرونی کاهش دهیم. وی افزود: یک وزیر موفق باید با تدوین استراتژی میان کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، زمینه توسعه کشور را فراهم کند نه اینکه وزیر یک وزارتخانه سالها و ماهها تلاش کند تا هویت وزارتخانهاش را حفظ کند. رییس هیات مدیره ایرانسل گفت: اگر وزارت ارتباطات عملکرد خوبی داشته باشد دیگر نیازی به اثبات خود ندارد.