بازار دیجیتال - بیشتر مدارس در ایران به اینترنت متصل نیستند و آنهایی که متصل‌اند محتوای چندانی برای آموزش به دانش‌آموزان ندارند.
تا همین چند سال پیش که دانش‌آموز بودیم نه اجازه داشتیم با خودمان تلفن‌همراه به مدرسه بیاوریم و نه اجازه داشتیم به یک یا دو کامپیوتری که در اتاق‌های ویژه‌ای به نام کامپیوتر بود دست بزنیم. این داستان تا دوران دانشجویی هم ادامه داشت. همیشه فکر می‌کردیم دیگر به دانشگاه که راه پیدا کنیم حتما می‌توانیم از کامپیوتر‌های دانشگاه و اینترنت رایگان آن برای کارهای تحقیقاتی خود استفاده کنیم. اما این اتفاق در این دوران هم رخ نداد. در واقع کامپیوترها بیشتر دستگاه‌های تجملی قلمداد می‌شدند که تنها در کتابخانه می‌توانسیتم به آنها دسترسی داشته باشیم که اکثر اوقات هم استفاده از آنها ممکن نبود؛ چرا که مسوول این کامپیوترها به همراه رمز ورود به دستگاه در اکثرمواقع در دانشگاه حضور نداشتند. اما حالا گویا داستان فرق کرده است البته نه فرق آنچنانی اما گویا چندین مدرسه به صورت آزمایشی اقدام به راه‌اندازی مدارس هوشمند (SMART SCHOOLS) کرده‌اند و حتی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم قول داده است که مهر ماه امسال 20 هزار مدرسه به شبکه ملی اطلاعات وصل می‌شوند. با تمام تلاش‌هایی که وزارت ارتباطات و وزارت آموزش و پرورش در راه‌اندازی مدارس هوشمند و گسترش استفاده از اینترنت در مدارس کشور انجام داده‌اند، اما گویا این تلاش‌ها تا کنون به نتیجه مطلوبی نرسیده است. جدیدترین گزارش مجمع جهانی اقتصاد از نظر شاخص دسترسی مدارس به اینترنت، ایران از میان 142 کشور، رتبه 118 را به خود اختصاص داده است. در این ردهبندی کشورهای ایسلند، سوئد، استونی، فنلاند، هلند، سنگاپور، قطر، دانمارک، سوئیس و کره جنوبی با کسب بالاترین نمره، رده‌‌های اول تا دهم را از آن خود کرده‌اند و کشورهای بوروندی، یمن، آنگولا، چاد و هائیتی در پایین‌ترین رده جدول دسترسی به اینترنت در مدارس قرار گرفته‌اند. همچنین چین پرجمعیت‌‌ترین کشور جهان در این ردهبندی رتبه 28 را به خود اختصاص داده است.در منطقه خاورمیانه بهترین وضعیت از نظر شاخص دسترسی مدارس به شبکه اینترنت مربوط به کشورهای قطر، امارات و بحرین است و ایران از نظر این شاخص در بین کشورهای خاورمیانه، بالاتر از سوریه قراردارد و این در حالی است که براساس آمار وب سایت Internet World Stats بیش از نیمی از کاربران اینترنت خاورمیانه به کشور ایران اختصاص دارند، ولی با این حال ایران نتوانسته از نظر شاخص پیشرفت در زمینه اتصال مدارس به اینترنت جایگاه مناسبی را به خود اختصاص دهد.مدارس بیاینترنتتلاشهای مشترک دو وزارتخانه ارتباطات و فناوری اطلاعات و آموزش و پرورش برای اتصال مدارس کشور به شبکه ملی اینترنت از سال 86 آغاز شد که در فاز پایلوت منجر به اتصال 5800 مدرسه به این شبکه شد. براین اساس مقرر شد در یک بازه زمانی 3 تا 5 ساله تمامی مدارس کشور که حدود 150 هزار مدرسه در 100 هزار نقطه است تجهیز و متصل به شبکه ملی اینترنت شوند. ضمن آنکه امکان توسعه کیفیت آموزش تحصیلی در مدارس کشور اقتصادپذیر نیز باشد و در قالب اجرای پروژه‌ها و مناسبت‌های ملی و انجام طرح‌های آمارگیری نیز به‌صورت الکترونیکی از بستر ایجاد شده استفاده شود. در آن زمان تدوین طرح جامع اتصالات وزارت آموزش و پرورش، برقراری ارتباط 20 هزار نقطه به شبکه ملی اینترنت در فاز نخست، ایجاد ایمیل رایگان برای جامعه دانش‌آموزی کشور، تجهیز 500 آزمایشگاه فناوری اطلاعات در مدارس و تولید محتوای الکترونیکی 50 عنوان درسی دردستور کار وزارت ارتباطات قرار گرفت. در آن زمان مدیر کل برنامه‌ریزی و کنترل برنامههای شرکت فناوری اطلاعات گفته بود که ارائه سرویس‌های نرم‌افزارهای آموزشی و مالتی‌مدیا و تولید محتوای الکترونیکی بسته‌های آموزشی برای پاسخگویی به نیازهای دانش‌آموزان در زمره سرویس‌های تکلیفی مصوبه هیات دولت است که در این راستا 50 عنوان درسی با پیشنهاد سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی از مقاطع تحصیلی مختلف انتخاب و تولید آن در دست تهیه است. شهریورماه سال گذشته نیز بار دیگر وزرای ارتباطات و آموزش‌و‌پرورش در نشست مشترکی ابعاد مختلف طرح اتصال مدارس به شبکه ملی اینترنت را مورد بررسی قرار دادند و پیش‌بینی کردند که تا پایان سال تحصیلی 90، اتصال 70 هزار مرکز آموزشی به شبکه ملی اینترنت علمیاتی شود. سعید مهدیون، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات ایران، که متولی اتصال مدارس به شبکه ملی اینترنت است در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر از پیشرفت مناسب طرح اتصال مدارس به شبکه ملی خبر داده و تاکید کرده که لزوما نیازی به اتصال مدارس به شبکه اینترنت جهانی به صورت مستقیم وجود ندارد و شبکه ملی اینترنت تمامی نیازهای مدارس به اینترنت را تامین خواهد کرد.وی با بیان اینکه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برنامه‌ای برای اتصال مدارس به شبکه اینترنت جهانی ندارد، ادامه داد: هم اکنون طرح اتصال مدارس به شبکه ملی اطلاعات یا همان اینترانت ملی در دست انجام است که این شبکه می‌تواند تمامی نیازها را پاسخ دهد.وی با اشاره به برنامههای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای اتصال مدارس به شبکه ملی اطلاعات تاکید کرد که این برنامه طبق زمان‌بندی پیش می‌رود و قرار است در هر فاز 20 هزار مدرسه کشور تحت پوشش این شبکه قرار گیرند.وی با بیان اینکه این شبکه برای پاسخگویی به نیاز کادر آموزشی و محصلان در مدارس در نظر گرفته شده است، گفت: با اتصال مدارس به شبکه ملی، امکان ارائه دروس الکترونیکی و ایجاد مدارس هوشمند فراهم شده و برنامه‌هایی که از سوی وزارت آموزش و پرورش تدوین می‌شود در این شبکه کاربردی خواهد شد.مدرسه هوشمند کجاست؟اما به غیر از طرح اتصال مدارس به شبکه ملی اینترنت که تا کنون به نتیجه دلخواه نرسیده است، تشکیل مدارس هوشمند هم در‌هاله‌ای از ابهام قرار دارد. براساس گزارش‌های منتشر شده طبق مصوبات شورای ICT وزارت متبوع در سال تحصیلی1383-84، طرح پایلوت مدارس هوشمند را به سازمان آموزش و پرورش شهر تهران واگذار کرد.پس از طرح موضوع در شورای راهبری فناوری اطلاعات و ارتباطات، تعداد 4 دبیرستان در 4 منطقه تهران انتخاب و از سال تحصیلی بعد اجرای آزمایشی طرح در این مدارس آغاز شد. برای اجرای طرح، وضعیت موجود مدارس از لحاظ تجهیزات و وضعیت نیروی انسانی مورد بررسی قرار گرفت. مدیران مدارس فوق ضمن شرکت در جلسات متعدد کارشناسی در جریان کارها قرارگرفتند. تجهیز و ایجاد شبکه واحدهای داخلی و نحوه تولید محتوای الکترونیک، آموزش معلمان (زبان انگلیسی و مهارت‌های ICDL) نیز به انجام رسید.جهت بررسی چگونگی عملکرد طرح مدارس هوشمند بارها با مسوولان سازمان فناوری اطلاعات و مدیریت این مدارس تماس گرفتیم، ولی موفق به صحبت با هیچ کدام از این مسوولان نشدیم. گفته می‌شود مدارسی که به صورت آزمایشی اقدام به راه‌اندازی مدارس هوشمند کرده‌اند عبارتند از: دبیرستان آبسال منطقه 4 www.aabsalschool.com، دبیرستان دکتر مصاحب منطقه 5 www.mosahebhighschool.com و دبیرستان ندای آزادی منطقه 7 www.nedaye-azadi.sch.ir . از بین این چند سایت تنها آدرس اینترنتی یکی از مدرسه‌ها باز می‌شود که آن‌قدر طراحی آن پیچیده است که نمی‌توان چندان اطلاعات دقیقی در مورد روش تدریس از طریق مدارس هوشمند به دست آورد. با تمام اینها، هرچند توسعه مدارس هوشمند درسال‌های اخیر دردستور کار مسوولان قرار گرفته، ولی مشکلاتی وجود دارد که مانع توسعه همه جانبه در این زمینه می‌شود.بستر‌های قانونی مورد نیاز دراین مدارس با مدارس سنتی متفاوت است. بنابراین نبود مقررات در این زمینه باعث ایجاد مشکلات متعدد در مدرسه هوشمند شده است. همچنین باورهای فرهنگی جامعه به ویژه اولیای دانش‌آموزان نیز یکی از موانع بزرگ در مسیر طرح مدارس هوشمند است. علاوه بر این مشکلات یکی از پیش‌زمینه‌های اصلی در تشکیل مدارس هوشمند در کشور یعنی اینترنت با موانع زیادی همراه است. متاسفانه به‌رغم پیشرفت قابل توجه اینترنت در دنیا، هنوز شبکه‌های ارتباطی کشور توسعه لازم را نیافته و برقراری تعاملات اینترنتی مخابراتی چندان آسان نیست.
