لیدا ایاز: خیلی زود است از تحرک ناشی از خوش بینی توافقات هسته‌ای بر بازار کامپیوتر ایران سخن به میان بیاید، اما برای همین بازار که منتظر بارقه‌ای از امید است، خوش‌بینی به آینده هم نوعی تحرک است.
چند روز پس از حصول توافقات نهایی ایران و با کشورهای مذاکره‌کننده هسته‌ای در بازار ایران نمی‌توان دنبال نشانه‌هایی از تاثیر آن بود چنانچه بازاریان هم به خاطر ضد و نقیض بودن احتمالاتی که در گذشته در بازار داغ شایعه منتشر می‌شد، حالا بسیار محتاط‌تر شده‌اند. اصناف رایانه در تهران همچنین این روزها در گیرودار پرداخت مالیات سال 93 هستند که یک عضو هیات مدیره اتحادیه رایانه تهران می‌گوید: دست‌کم ماهانه یک تا 2 میلیون تومان و سرجمع 12 میلیون به بالا برای یک سال محاسبه و از اصناف خواسته شده که پرداخت کنند.
به گفته غلامرضا پاک ضمیر، رئیس هیات‌مدیره مرکز خرید کامپیوتر ایران به «دنیای اقتصاد» بازار تا این لحظه هیچ تاثیری از توافقات صورت گرفته به خود ندیده است، بلکه حتی سردرگمی و گیجی در این موقعیت بیشتر هم شده و هنوز در التهاب و شوک قرار دارد. «با وجود حرف و حدیث‌های یک سال گذشته و ضد و نقیض بودن احتمالاتی که بین بازاریان درباره نتایج توافقات وجود داشت کسی دیگر به طور قطع به یقین نمی‌تواند مدعی بهبود یا عدم بهبود در بازار شود. همان‌طور هم که دیدیم در چند روز اخیر تاثیری روی نرخ ارز و سکه و طلا دیده نشده درحالی که تاثیر آنی به طور قطع روی اولین شاخص‌ها مثل سکه و ارز خودش را نشان می‌دهد که تا این لحظه نشان نداده است.»
او اما می‌گوید که این امیدواری و خوش‌بینی هنوز از سوی فعالان صنف وجود دارد که اوضاع بهبود یابد هرچند که در همین مدت هم بازار و واحدهای صنفی حال و روز خوشی نداشته‌اند و بیشتر واحدهای صنفی به خاطر وضع مالیات‌های سنگین و درآمد ناچیز کار خود را تعطیل کرده‌اند و از این صنف خارج شده‌اند. «متاسفانه سازمان مالیات هم از توافق‌های سال 92 خود با صنف رایانه خارج شده و همین موضوع باعث وضع مالیات‌های سنگین 4 یا 5 برابر برای واحدها شده که از توان پرداخت‌شان خارج است.
یکی از بزرگ‌ترین مسائلی که با ادامه این روند پیش می‌آید این است که دوستان ما که اکثرا جوان هستند با خارج شدن از این صنف دیگر توان برگشت نخواهند داشت، بنابراین بازگشت آنها بسیار سخت و بعید به نظر می‌رسد و از سوی دیگر به دلیل اینکه آنها جوان و دنبال کسب‌و‌کار هستند با خارج شدن از چرخه کار مشخص نیست چه آینده‌ای پیش‌رو خواهند داشت.» پاک ضمیرهمه چیز را منوط به تصمیمات دولتی می‌داند که باید برای بهبود شرایط اتخاذ شود.« امیدواریم هرچه زودتر دولتمردان فکری به حال رکود این بازار کنند. پیش از این واحد برای اجاره و خرید در مرکز خرید ایران کم پیدا می‌شد اما در همین چهار ماه گذشته با تعطیل شدن 5 تا 10 درصد از واحدها حالا در این مرکز به وفور موردهای خرید و اجاره پیدا می‌کنید. این وضع نه به نفع مستاجر است و نه مالک. » او می‌گوید در طول مدت یکسال اخیر هیچ یک از دوستانش به دلیل مشکلات متعدد نتوانسته‌اند واردات داشته باشند، چون همین اجناس موجود در واحدها به زحمت فروخته می‌شود. «امیدواریم به زودی بستری فراهم شود که هم هزینه‌های گمرک و واردات و همچنین مالیات کاهش یابد.»
به ورود سرمایه‌گذاران خوش بین باشیم بازار بی جان کامپیوتر در ایران باید خودش را آماده رخداد جدیدی هم بکند؛ ورود غول‌های سرمایه‌گذاری. با وجود ظرفیت‌های بالا اما مشکلات داخلی مانع پاگرفتن شرکت‌های بزرگ در بازار داخلی شده و همین موضوع می‌تواند آینده را برای شرکت‌های کوچک و نوپا خطرناک جلوه دهد.
بابک صالحی، عضو هیات مدیره اتحادیه فناوران رایانه تهران نیز درباره تاثیرات زودهنگام توافق در بازار ایران هم معتقد به زود بودن انتظار از بازار برای جبران عقب‌ماندگی‌های در مدت اخیر است، اما او خوش‌بین‌تر به نظر می‌رسد. او به دنیای اقتصاد می‌گوید: «اگرچه هنوز زود است که بخواهیم روی تحرک بازار تحلیل کنیم، چراکه هنوز این بازار متاثر از نوسانات ارز است که در هفته اخیر چندان هم مثبت نبوده است. اما باید گفت در مجموع امضاهایی که صورت گرفته و در آینده هم صورت می‌گیرد نشان از آن دارد که همه چیز رو به رشد خواهد بود و در چند ماه آینده کارها روی روال قرار می‌گیرد و امیدواریم شاهد بازار خوبی خواهیم بود که بیشتر از گذشته فعال است. باید حداقل بین 6 تا یک سال منتظر تاثیر آن در بازار باشیم.»
او درباره تغییرات بازار پس از ورود سرمایه‌گذاران خارجی معتقد است: « اگرچه از دید کلی مثبت و خوب است، اما می‌توان آن را از چند جهت مورد ارزیابی قرارداد یکی اینکه باید دید که چقدر بازار پتانسیل این اتفاق را دارد. در صورت ورود سرمایه‌گذاران خارجی به نظر بیشتر از هرچیز منافع شرکت‌های کوچک تهدید می‌شود؛ چراکه غول‌های سرمایه‌گذاری هیچ‌گاه دنبال شرکت‌های جزئی نیستند و به دنبال جذب پتانسیل‌های بالا و شرکت‌های قدرتمند می‌گردند اما بازهم این مساله نمی‌تواند دلیل این مدعی شود که ورود این سرمایه‌گذاران بد است و جلوی آن گرفته شود، چراکه جنبه‌های مثبت این مساله نیز تاثیرات بسزایی دارد از جمله اینکه شاهد شروع فعالیت نمایندگی‌های قانونی در کشور خواهیم بود و به تدریج کارها روی روال قانونی و جهانی در بازار ما شکل خواهد گرفت. این مسائل به تنهایی می‌توانند راهگشای بسیاری از مشکلات کنونی باشد.
بنابراین خوب و بد ورود سرمایه‌گذاران خارجی را باید در کنار هم سنجید. بنابراین انتظار این است که بعد از برداشته شدن تحریم در طول 2 سال آینده برگشت سرمایه به سمت 80 درصد از بازار روان شود. او یادآوری می‌کند که وضع نامطلوب بازار در مدت اخیر و همچنین مشکلات مالیاتی در همین چند ماهه باعث تعطیلی واحدهای بی‌شماری در بازارها از جمله بازار پایتخت شده است. «محاسبه ارقام مالیاتی سنگین برای اصناف به صورت ماهانه 3 میلیون تومان در نظر گرفته شده و در کمترین برآورد هم اینک دوستان ما 12 میلیون تومان مالیات پرداخت می‌کنند که برای کسی که کل سودش 2 تا 5 درصد است خیلی بالاست.
برای افرادی که مغازه و سرمایه از خودشان است شاید این مساله ناگوار نباشد، اما برای آنها که اجاره مغازه، هزینه بیمه و دستمزد پرداخت می‌کنند این مالیات سنگین است و باعث ورشکست شدن آنها می‌شود. صنف کامپیوتر مثل زغال فروش‌ها و یخ فروش‌ها هستند، به دلیل به روز شدن تکنولوژی اجناسی که در موعد مقرر فروخته نشود به ضرر اصناف است و هر روز بیشتر از گذشته ضرر می‌بینند.»
