مسئولان در ایران تصمیم گرفتند تا سامانه مشابهی را راه‌اندازی کنند که با کلید خوردن طرح شبکه بازرسی و نظارت مردمی «شبنم» در سال۹۰، به مرحله اجرایی رسید. به این ترتیب، تاکنون چند مرحله از این طرح عملیاتی شده که به الصاق بیش از پنج‌میلیون برچسب شبنم روی کالاهای وارداتی انجامیده است.
در این خصوص، قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور اجرایی با اشاره به این‌که ورود کالاهای قاچاق، مشکلات بسیاری را در اقتصاد کشورها بر جای گذاشته است و بالطبع بخشی از آن هم به متضرر شدن اقتصاد ایران انجامیده، تصریح کرد: اما پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و بالا رفتن قیمت حامل‌های انرژی، استفاده از اجناس بی‌کیفیت و قاچاق خارجی به‌‌صرفه نبود و مصرف‌کنندگان با تغییر نگاه خود، بی‌رونقی در بازار این کالاها را موجب شدند.
محمد صادق مفتح در گفت‌وگو با گسترش‌صنعت افزود: در همین حال، طرحی با نام کدینگ کالا یا شبکه بازرسی و نظارت مردمی (شبنم) از سوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز طراحی و اجرا شد که وزارت صنعت، معدن و تجارت هم در بحث فنی و اجرایی آن به‌عنوان بازوی ستاد، فعالیت خود را آغاز کرد.
وی تاکید کرد: این طرح پس از اجرایی شدن، مزایای بسیاری را با خود به همراه آورد، به‌طوری‌که ورود و عرضه کالاهای قاچاق به کشور را به میزان قابل‌توجهی کاهش داد. در واقع، طرح شبنم موجب تسهیل در اجرای سیاست‌های ویژه دولت در کنترل بازار شد، ضمن این‌که مردم نیز می‌توانند از مشخصات کالا و خدمات اطمینان حاصل کنند.
قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت معتقد است، اجرای این طرح تا به حال تاثیر مناسبی در آرامش بازار داشته و نه‌تنها هیچ نکته منفی در آن وجود ندارد، بلکه به‌طور کامل باعث رشد و بهبود اقتصاد کشور شده است. حدود پنج سال است که این طرح در دنیا استفاده می‌شود و ایران هم پنجمین کشور دنیا در استفاده از طرح بارکد دوبعدی است.
این مقام مسئول در تشریح اهداف راه‌اندازی طرح شبنم، گفت: تقویت کنترل دولت در بخش کالا و خدمات، کنترل بازار و افزایش امنیت و جلوگیری از پدیده قاچاق از هدف‌های اصلی استفاده از بارکد دو بعدی شبنم است.
مفتح یادآور شد: با این طرح، اصالت کالا مشخص می‌شود و به‌طور قطع، مسیر ورود غیرقانونی کالاهای غیرمجاز و قاچاق به زنجیره تامین بسیار سخت و ناهموار خواهد شد. اجرای طرح شبنم یا شناسنامه‌دار کردن کالاها، طرحی نوین در اقتصاد جهانی است که سالم و غیرتقلبی بودن کالاهایی که به صورت قاچاق و بدون کنترل‌های لازم وارد می‌شود را برای مصرف‌کننده تسهیل می‌‌کند. این طرح با جدیت در حال اجراست و در آینده نیز شاهد اثرات مثبت بیشتری در این حوزه خواهیم بود.
وی با بیان این‌که در زمان حاضر چهار اپراتور بزرگ در سراسر کشور مسئولیت اجرای طرح شبنم را از ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز دریافت کرده‌اند، افزود: ۱۱۰کارگزار در سطح عرضه فعال شده‌اند و ۱۰هزار نصاب نیز به این کار مبادرت می‌کنند.
مفتح گفت: وظیفه قانونی ستاد این است که تا زمان مشخص (پایان سال ۹۲) همه کالاهای وارداتی در قالب طرح شبنم قرار گیرد.به گفته قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت، قرار بود طرح شبنم سال گذشته به مرحله نهایی خود برسد، اما نوسانات نرخ ارز باعث شد تا دست‌اندرکاران در اجرای طرح کمی با ملاحظه عمل کرده و از واردکردن هر‌گونه شوک به بازار خودداری کنند، از این رو پایان اجرا به امسال موکول شد.
مفتح با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر این‌که مبارزه با قاچاق فقط نباید در مبادی باشد، بلکه سطح عرضه هم باید مورد توجه قرار گیرد، افزود: باید شبکه توزیع برای کالاهای غیرمجاز وارداتی و تولیدی ناامن شود.وی ادامه داد: موضوع شبنم در ماده۱۰، تبصره شش لایحه اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، بر این‌که واردات بر مبنای کد رهگیری باشد، تاکید شده، بنابراین اجرای این طرح وظیفه‌ای است که مجلس بر‌عهده دولت گذاشته و سلیقه‌ای نیست.
مفتح افزود: در کارگروه حمایت از تولید و ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، تکالیف مشخصی برای وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان بازوهای اجرایی کار مشخص شده است.
