بازار در آستانه انقباض مجدد

به گزارش عصرارتباط، پس ازآنکه بانک مرکزی دو اولویت دریافت ارز مرجع را مشخص کرد، کالاهای فناوری اطلاعات هم مانند صنایع مشابه از دریافت دلار 1226 تومانی محروم شدند.
این محرومیت ارزی درحالی ادامه می‌یابد که نوسان‌های شدید دلار طی دو سال گذشته، بسیاری از شرکت‌های فناوری اطلاعات را مجبور کرد حجم واردات خود را تا حد قابل توجهی کاهش دهند که این موضوع بدنه تجاری آنها را به شدت تحت تاثیر قرارداد؛ چنانچه طبق اعلام اتحادیه فناوران رایانه تهران، اغلب واحدهای صنفی و شرکت‌های IT طی مدت اخیر تا 40درصد با کاهش پرسنل و حجم مراودات تجاری روبه‌رو بوده اند و قطعا ادامه چند نرخی بودن ارز بسیاری از واحدهای صنفی متوسط و کوچک را در آستانه ورشکستگی قرار می‌دهد.

دراین شرایط اغلب فعالان فناوری اطلاعات از شرکت‌ها و فروشگاه‌های مختلف معتقدند که قطع کامل تسهیلات ارزی گرچه بازهم نشان‌دهنده بی‌توجهی مراجع دولتی نسبت به این حوزه است اما می‌تواند با حذف رانت‌های ارزی موجود، بستری عادلانه را برای فعالیت همه اعضا فراهم کند؛ به باور آنها تا پیش از این هم تنها عده محدودی از تولیدکنندگان و واردکنندگان IT می‌توانستند از ارز مرجع استفاده کنند.

درباره ارزواقع‌بین باشیم
سیامک پیربابایی‌، عضو هیئت مدیره مجمع عالی واردات معتقد است با وجود اهمیتی که کالاهای فناوری اطلاعات برای توسعه کشور دارند اما باید واقع‌بین بود و پذیرفت درشرایطی که تامین کالاهای اساسی کشور با مشکل روبه‌روست نمی‌توان انتظار داشت فناوری اطلاعات در اولویت‌های ارزی قرار بگیرد.
پیربابایی می‌کوشد از منظر مجمع عالی واردات نگاه کلان‌تری به بحث محرومیت‌های ارزی و اهمیت کالاهای فناوری اطلاعات داشته باشد:« درحال حاضرما با شدیدترین دوره از تاریخ تحریم‌های کشور روبه‌رو هستیم و قطعا این موقعیت با کشورهایی که چنین تحریم فلج کننده‌ای ندارند متفاوت است؛ آنها می‌توانند IT را در اولویت‌های ارزی خود قرار دهند بدون آنکه نگران تامین کالاهای اساسی خود باشند .»
او سیاست‌های جدید ارزی واختصاص ارز مرجع به دو اولویت را اجتناب‌ناپذیر می‌خواند و ادامه می‌دهد:« مجمع عالی واردات از سال گذشته، اتخاذ چنین سیاست‌هایی را پیش‌بینی کرده بود. واضح است که تمام تجار فناور اطلاعات از این شکل اولویت‌بندی و محرومیت‌های ارزی دلگیر هستند اما بدون شک اگر هریک از بزرگان این حوزه، مرجع تعیین اولویت‌های ارزی بودند قطعا اولویت اختصاص ارز به حوزه کالاهای حیاتی‌تر می‌دادند .»
گرچه اثرات زیان‌بار نوسان دلار همچنان یکی از بزرگترین چالش شرکت‌های IT برای ادامه فعالیت است؛ برخی شنیده‌های بازار از سیاست‌های کاهش واردات و حتی ممنوعیت آن در حوزه رایانه حکایت دارند.
پیربابایی دراین خصوص می‌گوید:« درشرایط کنونی بحران و نبود ارز، جای امیدواری است که تاکنون صحبت رسمی‌ از کاهش و ممنوعیت واردات به میان نیامده است تا فعالیت شرکت‌ها بیش از این دستخوش رخوت نشود.»

تغییرات فلج ‌کننده

با وجود اینکه به نظر می‌رسد قاطبه اعضا صنف و تجار، حذف اولویت‌های ارزی از فناوری اطلاعات را بر روند فعلی این حوزه چندان تاثیرگذار نمی‌دانند، برخی هم معتقدند این تغییرات مکرر قوانین ارزی و نرخ‌های چندگانه دلار است که ریسک واردات را هر روز بالاتر می‌برد.
حسین غروی، عضو مجمع عالی واردات و نائب رئیس کمیسیون سخت‌افزار نظام صنفی رایانه‌ای چنین دیدگاهی دارد. غروی تثبیت نرخ دلار را مهم‌ترین نیاز بازار و ضامن ادامه حیات فعالان IT می‌داند و می‌گوید:« موضوعی که باعث شده واردکنندگان نتوانند برنامه منسجمی برای ثبت و سفارش‌های خود درنظر بگیرند تغییرات شدید نرخ دلار است، در واقع اهمیتی ندارد که  قیمت پایه دلار چقدر است؛ این نرخ‌های چندگانه و تغییر قوانین ارزی بانک مرکزی است که بازار فناوری اطلاعات را دچار سردرگمی کرده است.»
او ضمن انتقاد از بی‌توجهی مراجع تعیین اولویت‌های ارزی به حوزه فاوا، درخصوص محدودیت‌های چرخه تجارت توضیح می‌دهد:« درشرایطی که واردکنندگان معتبر تلاش می‌کنند با وجود تحریم‌ها، نیاز بازار IT را به موقع تامین کنند اما برخی نواقص در تصمیم‌ها و طرح‌هایی همچون شبنم باعث کندی در مراحل ثبت و سفارش، ترخیص و توزیع کالا شده است.»

قیمت‌هایی که تا 20درصد بالا رفت
 تنها پس از گذشت یک هفته از اعلام اولویت‌های ارزی، بسیاری از قیمت‌های بازار سخت‌افزار و دیجیتال افزایش پیدا کرد که علت این موضوع علاوه بر کاهش واردات ، حذف ارز دولتی  عنوان شد.
درحالی که اتحادیه فناوران رایانه تهران این افزایش قیمت‌ها را تایید می‌کند  معتقد است دریافت ارزدولتی، خواسته اصلی این صنف نیست بلکه تثبیت نرخ دلار همچنان بزرگترین کمکی است که دولت می‌تواند برای تنظیم بازار رایانه انجام دهد در غیر این صورت باید همچنان منتظر افزایش قیمت‌های بی ضابطه در این حوزه بود.
علی رشیدی، مدیرعامل شرکت زیگورات که سال‌ها در بازار واردات و عرضه نوت‌بوک‌های دل فعال بوده، در این باره معتقد است افزایش قیمت‌ها کالاهای مصرفی این حوزه در شرایطی که هر روز فعالیت سخت‌تر از گذشته می‌شود کاملا اجتناب ناپذیر است.
رشیدی  با اشاره به اینکه بیش از 90درصد تجارت IT تا پیش ازاین هم با ارز آزاد انجام می‌شده، می گوید:« طی دو سال گذشته، میزان استفاده اغلب شرکت‌های سخت‌افزاری از ارز دولتی واقعا ناچیز بوده و در واقع مشکل صنف ما هیچ‌گاه دریافت نکردن ارز مرجع نبوده است. آنچه که همواره در این بازار همواره تهدید بوده سیاست‌ها و طرح‌های متعارضی است که یک شبه اتخاذ می‌شوند و عرصه را برای فعالیت ما چه در بازار و چه در گمرک تنگ‌تر می کنند.»
او به پرداخت مالیات‌های سنگین اشاره کرده و عنوان می‌کند که یکی از عوامل مشخص افزایش قیمت طی ماه گذشته، پرداخت مالیات‌های بالا بوده است:« در شرایطی که کسب و کار بسیاری از شرکت‌ها و واحدهای IT طی سال گذشته، کاهش پیدا کرد و بخش عمده‌ای از نیروهای فعال به دلیل کاهش واردات و کمبود درآمد تعدیل شده‌اند، سازمان امور مالیاتی این کاهش درآمد را نپذیرفت و طبیعی است که در نهایت مصرف‌کنندگان بهای این هزینه‌های سنگین را می‌پردازند.»