شمارش معکوس برای خداحافظی با اینترنت

مرجان محمدی-بسیاری از کاربران سال‌هاست که حسرت یک روز بدون مشکل و اختلال اینترنت را می‌کشند و این مهم بیشتر به رویا تبدیل شده است ، حال در این بین خبر از راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات در خردادماه 91 می‌رسد اما این خبر نیز موجی از نگرانی را به دیگر نگرانی‌ها و دغدغه‌های کاربران اضافه کرد؛ کاربرانی که از هم‌اکنون شمارش معکوس را برای خداحافظی با اینترنت شروع کرده‌اند.
از زمان مطرح شدن موضوع اینترنت ملی این نگرانی پدید آمد که آیا قرار است آنچه ملی نام گذاشته شده جایگزینی برای اینترنت آشنای امروزی باشد؟ بارها نیز از سوی مسوولان نام‌های دیگری بر این اقدام گذاشته شده که مهم‌ترین آن «شبکه ملی اطلاعات» بوده  است.
در این میان موضوع زیرساخت نیز مطرح شده که پروژه اتصال فیبرنوری به منازل با مسوولیت کنسرسیوم «ایرانیان نت» متشکل از سازمان‌های مختلف در این راستا تعریف شده است، ایجاد کنسرسیوم محتوای ملی نیز در راستای تامین محتوای این شبکه ملی از دیگر طرح‌ها بوده است. به این ترتیب قرار است که موتور جست‌وجوی ملی، ایمیل ملی و باقی موارد دست به دست هم بدهند تا اینترنت پاک در ایران راه‌اندازی شود. در تازه‌ترین اظهارنظر وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز تاکید شده فاز نخست شبکه ملی اطلاعات در خردادماه سال 91  به طور کامل زیر بار برود هرچند به‌طور رسمی در بهمن‌ماه امسال عملیات اجرایی آن آغاز خواهد شد. در این میان پرسش‌های گوناگونی مطرح شده از جمله اینکه آیا اینترنت ملی قرار است به این معنی باشد که دسترسی به هر سایتی که دولت صلاح بداند مجاز و غیر آن ممنوع باشد؟ شبکه‌ای که قرار است در فاز نخست برای ۱۰ میلیون کاربر ایرانی دسترسی به پهنای باند با سرعت ۲۰ مگابایت بر ثانیه را به ارمغان بیاورد، علاوه بر این برخی‌ها نیز کندی سرعت اینترنت را به دلیل آغاز فاز عملیاتی اینترنت ملی در کشور می‌دانند.
 شبکه ملی اطلاعات یک شبکه کامل و جامع برای تامین پهنای باند مورد نیاز فعالیت‌های مختلف تعریف شده به همین دلیل و با توجه به همگرایی میان ارتباطات تصویر و دیتا در این شبکه ، ارایه پهنای باند بسیار زیاد به کاربران پیش‌بینی شده تا امکان استفاده از سرویس‌هایی چون ویدیو درخواستی (VOD) و تلویزیون اینترنتی (IPTV) و امکان آپلود این محتوا برای شهروندان ایرانی فراهم شود. با این وجود این نگرانی هنوز هم ادامه دارد و در گفته‌های مسوولان اثری از تلاش برای رفع این دغدغه کاربران دیده نمی‌شود.
بنا بر اظهارات وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ورود اینترنت به کشور از همان ابتدا و ارایه آن اشتباه بوده است چرا که برخی از مشترکان هستند که نیازی به شبکه اینترنت بین‌الملل نداشته و تنها نیاز به دریافت خدمات از دولت دارند از این رو در ابتدای ورود اینترنت به کشور، این دو شبکه اینترنت بین‌الملل و شبکه اطلاعات داخلی روی یک بستر ارایه که یک نوع اختلاط را به وجود آورد موجب یکسان پنداشتن این دو مقوله شد.
وی معتقد است با راه‌اندازی این شبکه پهنای باند کاربران خانگی تا حدود 10 تا 12 برابر در شبکه ملی اطلاعات افزایش پیدا می‌کند.
وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه هم‌اکنون پهنای باند اینترنت بین‌الملل کشور
 270 stm1 (معادل 270 ضربدر 155 مگابیت بر ثانیه) است از آزادسازی پهنای باند داخلی و افزوده شدن آن به اینترنت کشور با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات خبر داد.
وزیر ارتباطات در خصوص نگرانی کاربران و در پاسخ به این سوال که آیا در شبکه ملی اطلاعات دسترسی به سایت‌های خارجی مسدود خواهد شد، اظهار داشت: سرویس اینترنت کماکان به عنوان یک سرویس در شبکه ملی اطلاعات خواهد بود اما نه به عنوان اسکلت و شاکله اصلی این شبکه.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: دسترسی به اینترنت کماکان ادامه خواهد یافت اما برای دسترسی‌های داخلی این شبکه همچنان از ویژگی‌هایی برخوردار است.
تقی‌پور گفت: مدنظر ما بیشتر مزیت‌های شبکه ملی اطلاعات از جمله کاهش هزینه، افزایش سرعت و افزایش امنیت است و بیشتر روی جنبه اثباتی این طرح در حال سرمایه‌گذاری هستیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تصریح کرد: ضمن اینکه مشوق‌هایی نیز پیش‌بینی کرده‌ایم تا کسب‌وکارهای زیادی بتوانند در داخل کشور فعال شوند؛ از جمله کسب‌وکارهای فروش الکترونیکی.
 تقی‌پور گفت: هم‌اکنون پهنای باند داخل کشور 470 گیگابیت بر ثانیه و پهنای باند اینترنت بین‌الملل 270 stm1(معادل 270 ضربدر 155 مگابیت بر ثانیه) است که برای پهنای باند بین‌الملل به خارجی‌ها اجاره می‌دهیم.وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تصریح کرد: با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات بخش زیادی از پهنای باند اینترنت بین‌الملل که درگیر دسترسی‌های داخلی است، آزاد می‌شود و بنابراین این ظرفیت با هزینه قبلی در اختیار کاربرانی که نیاز به اینترنت (پهنای باند بین‌الملل) دارند، قرار می‌گیرد.
هزینه‌های میلیاردی برای راه‌اندازی اینترنت ملی
 از زمان اعلام طرح راه‌‌اندازی اینترنت ملی با هزینه یک‌میلیارد دلار توسط وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات، تاکنون اظهار‌نظرهای مختلفی از سوی کارشناسان و مسوولان فعال در حوزه IT در خصوص این طرح عنوان شده است. البته پیشتر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در گزارشی به دولت هزینه راه‌اندازی شبکه ملی اینترنت را 15 هزار میلیارد ریال و مدت زمان اجرای آن را سه سال اعلام کرده که 600 میلیارد ریال برای توسعه هسته پرسرعت در شبکه ملی اینترنت، 600 میلیارد ریال برای تکمیل خریدهای طرح توسعه -  Core - هسته و Edge شرکت فناوری اطلاعات، 1800 میلیارد ریال برای بستر فیبر نوری برای ارتباطات سراسر کشور به میزان 30 هزار کیلومتر و 600 میلیارد ریال نیز برای توسعه شبکه‌های شهری در 30 مرکز استان اختصاص خواهد یافت. وزارت ارتباطات برای توسعه شبکه‌های شهری در 336 مرکز شهرستان و 680 شهر توسط شرکت‌های مخابرات استان‌ها 2940 میلیارد ریال بودجه پیشنهاد داده است. همچنین 300 میلیارد ریال اعتبار برای توسعه شبکه‌های دسترسی شهرستان‌ها و مراکز استان‌ها، 600 میلیارد ریال برای تقویت ارتباطات بین‌الملل، 1050 میلیارد ریال برای راه‌اندازی سه مرکز داده در سطح ملی در تهران و دو شهر دیگر، 1200 میلیارد ریال برای راه‌اندازی هشت مرکز داده سطح منطقه‌ای و 1500 میلیارد ریال برای راه‌اندازی 30 مرکز محاسباتی استانی پیشنهاد شده است؛ تمامی این هزینه‌ها در کنار نگرانی مردم در خصوص از دست دادن شبکه اینترنت بین‌الملل دغدغه‌های عموم را نسبت به استفاده از شبکه ملی اطلاعات بیشتر کرده است، کند شدن سرعت دسترسی به اینترنت به دنبال قطع شدن پورت‌های وی پی آن و همچنین آزمایش شبکه برای فیلترینگ موجب شده تا اذهان عمومی نسبت به اینکه شبکه ملی اطلاعات جایگزین اینترنت بین‌الملل ‌شود، دچار تردید شوند هرچند وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرده که بستر انتقال شبکه بانکی کشور بر شبکه داخلی و جداسازی آن از شبکه اینترنت بین‌الملل فراهم شده تا دیگر نیازی به وی‌پی‌آن نباشد.
گفتنی است، اوایل اسفندماه سال گذشته شبکه‌IP/Mapls  افتتاح شد که فاز اول هسته اصلی شبکه ملی اطلاعات محسوب می‌شود؛ وزیر ارتباطات در این زمینه گفته بود: این پروژه یکی از محورهای اساسی برای رسیدن به اهدافمان است و باید به بحث ارتقای کیفی آن نیز پس از تکمیل شدن شبکه توجه بسیاری شود.
 روز به روز نیاز کاربران در بخش‌خصوصی کسب‌و‌کار و کاربران خانگی به افزایش پهنای باند بیشتر می‌شود که این پروژه می‌تواند زیرساخت را در این زمینه افزایش دهد.
تقی‌پور افزوده بود: توسعه اینترنت را به‌عنوان استراتژی مشخص در دستور کار داریم و به خاطر مسایل امنیتی و استقلالی که باید در حوزه ارتباطات نسبت به سایر کشورها داشته باشیم باید به این‌گونه موضوعات توجه خاصی شود ما منکر ارتباطات صحیح و امن نیستم اما این کار باید از طریق شبکه امن مدیریت شود.وزیر ارتباطات با اشاره به افتتاح فاز اول هسته اصلی شبکه ملی اطلاعات گفت: به منظور تحقق اهداف پیش‌بینی شده برای تحقق دولت الکترونیکی توسعه شبکه‌های زیرساختی یکی از برنامه‌های اصلی دولت محسوب می‌شود.حال در شرایطی که تمامی مسوولان ارتباطی و حتی نظامی کشور سعی در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات دارند باید دید که آیا این شبکه می‌تواند نیاز کاربران را پاسخگو باشد یا اینکه نگرانی و دغدغه کاربران در خصوص راه‌اندازی این شبکه کاملا درست بود.