تقویت تشکل‌های صادراتی زیرساخت اصلی توسعه تجارت

 یکی از اصلی‌ترین ماموریت‌های سازمان‌های توسعه تجارت در دنیا، حمایت از توانمندسازی بنگاه‌های کوچک و متوسط SMEهاست. در این میان و به منظور تسریع، تسهیل، جامعیت بخشیدن و ساماندهی امور مرتبط با توسعه تجارت خارجی و بنگاه‌ها و پرداخت مشوق‌های صادراتی، دفتری با عنوان دفتر امور بنگاه‌ها در سازمان توسعه تجارت ایران با هدف رسیدگی و تقویت نقش بنگاه‌های صادراتی در حوزه صادرات غیر نفتی کشور ایجاد شد. تحقق اهداف صادراتی کشور تا حدود زیادی به همکاری تشکل‌ها و اتحادیه‌های صنفی، تجاری و صنعتی با بنگاه‌های اقتصادی صادرات‌گرا و سازمان توسعه تجارت ایران بستگی دارد. در راستای توسعه تجارت خارجی و افزایش صادرات در کشور، دولت موظف به ایجاد زیرساخت‌های این حوزه است که یکی از این زیرساخت‌ها شکل‌گیری و تقویت تشکل‌های صادراتی است که می‌توان از این طریق شاهد توسعه صادرات بود.  در این زمینه به گفت‌وگویی با گیتی توانا، مدیرکل دفتر امور بنگاه‌ها در سازمان توسعه تجارت پرداختیم تا از آخرین اقدامات صورت گرفته توسط این دفتر در راستای اهداف پیش بینی شده مطلع شویم.

دفتر امور بنگاه‌ها در سازمان توسعه تجارت بیشتر چه فعالیت‌هایی دارد؟
در دفتر امور بنگاه‌ها چهار دسته فعالیت در زمینه مشوق‌ها و جوایز صادراتی، خوشه‌ها و شبکه‌های صادراتی، تشکل‌های صادراتی و بسته بندی کالاهای صادراتی انجام می‌شود، مشوق و جوایز صادراتی به بنگاه‌ها کمک می‌کند تا قدرت چانه‌زنی خود را در بازارهای بین‌المللی افزایش داده و با قیمت رقابتی‌تر محصولات‌شان را عرضه کنند که در نهایت منجر به افزایش صادرات غیرنفتی خواهد شد. خوشه‌ها یک گروه نزدیک و به هم پیوسته از لحاظ جغرافیایی از شرکت‌ها وموسسات فعال در یک زمینه کاری هستند که در یک زنجیره ارزش به هم پیوند می‌یابند و محصول یا خدمات نهایی آنها توسط یک شرکت مدیریت صادرات و یا یک شبکه صادراتی به خارج از کشور صادر می‌شود. در این خوشه‌ها رقابت در کیفیت محصول وخدمات و رقابت در تامین نظر مشتری تشویق می‌شود که اعتمادسازی در فعالیت‌های کاری و اتصال به بازارهای جهانی را افزایش می‌دهند، توسعه و توانمندسازی تشکل‌های صادراتی نیز یکی دیگر از حوزه‌های کاری این دفتر است. یکی دیگر از وظایف این دفتر ترویج و توسعه بسته بندی صادراتی در کشور است، فرآیندی که جای آن سالیان متمادی در کشور خالی بوده و کمبود آن باعث از هم گسیختگی فعالیت بخش‌های خدماتی مرتبط و کاهش نام و اعتبار کالاهای ایرانی در داخل و خارج بوده است.

نرم‌افزار توزیع عادلانه و به موقع جوایز صادراتی (یارانش) در سطح کشور چه زمانی به بهره‌برداری می‌رسد؟ 
دفتر امور بنگاه‌های سازمان توسعه تجارت از چندی پیش تولید نرم‌افزاری کارآمد را در دستور کار خود قرار داد که پرداخت جوایز صادراتی در دو بخش کالا و خدمات و ارایه مشوق‌های غیر مستقیم را شامل می‌شود که در حال حاضر این سیستم در حال پیاده‌سازی است. بخش ارایه مشوق‌های غیر مستقیم کاملا پیاده‌سازی شده و بخش‌های جوایز مستقیم کالا و خدمات در حال پیاده‌سازی و از سویی به استان کشور در حال بهره برداری است. در این سیستم تمامی اطلاعات مربوط به پرداخت جوایز صادراتی، ثبت، نگهداری، مدیریت و اطلاع‌رسانی می‌شود، پیشرفت پروژه یارانش در جلسات مستمر هفتگی راهبری و هدایت می‌شود. این سیستم که هم‌اکنون در کل کشور پیاده‌سازی شده است به زودی نهایی خواهد شد.

هدف از راه‌اندازی این سیستم چیست؟
هدف از راه‌اندازی این سامانه توزیع عادلانه و به موقع جوایز و مشوق‌ها، شفاف‌سازی توزیع جوایز و مشوق‌ها، ارایه گزارش‌ها و نمودارهای مدیریتی از میزان و نحوه توزیع جوایز و مشوق‌ها، افزایش دقت، سرعت، کنترل و بازرسی جوایز و مشوق‌های توزیع شده، انجام عملیات به صورت مکانیزه، نگهداری اسناد جوایز صادراتی و کاهش تردد صادرکنندگان بوده است.

سیستم یارانش چه قابلیت‌هایی دارد؟
از توانایی‌های این سیستم می‌توان به امکان تقاضای دریافت جایزه و مشوق‌های صادراتی توسط صادرکننده در بستر اینترنت، امکان ایجاد پرونده برای هر صادر کننده شامل تمامی تقاضا‌ها و اطلاعات مرتبط، محاسبه میزان جایزه صادراتی و بایگانی پرونده ارایه گزارش‌های آماری مختلف، قابلیت مدیریت کل فرآیند پرداخت جوایز صادراتی، انجام عملیات به صورت مکانیزه، نگهداری اسناد جوایز صادراتی، میزان جایزه کل و میزان جایزه هر گروه کالایی و یکپارچه سازی اطلاعات کل استان‌های کشور اشاره کرد. در این راستا مرحله دوم تقاضای جایزه صادراتی در سامانه یارانش ازاول آذر ماه امسال شروع شده است.

حوزه فعالیت اتحادیه‌ها بیشتر در چه زمینه‌هایی معطوف است؟
تشکل‌ها حلقه واسط بین بنگاه‌ها و دولت بوده و مسوولیت اصلی آنها پیگیری مسایل، مشکلات و درخواست‌های بنگاه‌هاست. ماموریت اتحادیه‌ها در زمینه آموزش، تحلیل‌های کار‌شناسی، مشاوره‌ای، حقوقی، بازاریابی، برندسازی و غیره است. 

آیا تشکل‌ها وظایف خود را به خوبی ایفا کرده‌اند؟
موضوع تجارت بسیار پیچیده است، البته ضعف‌هایی نیز در تشکل‌ها وجود دارد اما در مقابل تشکل‌هایی هم هستند که بسیار خوب عمل کرده‌اند. سازمان توسعه تجارت تلاش دارد تا با تقویت و توانمند کردن تشکل‌ها، نقش تشکل‌ها را در مدیریت صادرات کشور پررنگ‌تر کرده و مسوولیت‌های اجرایی بیشتری را به آنها واگذار کند که در آن شرایط می‌توانیم بگوییم تشکل‌ها وظایف خود را به خوبی ایفا کرده‌اند.

به نظر شما آیا دستورالعمل تشکل‌ها نیاز به بازبینی دارد؟
سالانه همه دستورالعمل‌های سازمان براساس مسایل و موضوعات‌‌ همان سال بازبینی می‌شود همان طور که می‌دانیم تشکل مابین بخش خصوصی و دولتی فعالیت دارد و اعضایش بخش خصوصی هستند و بر اساس تصمیمات دولت و تحولات تجارت خارجی باید دستورالعمل‌ها بازبینی شود.