کربنکینگ! داریم یا نداریم؟

یک جست‌و‌جوی ساده در گوگل و گفت‌و‌گو با متخصصان بانکداری و پرداخت الکترونیکی کشور به مدلی ساده می‌رسیم که ماهیت بانکداری الکترونیکی را برای ما روشن می‌کند.
در این مدل بانکداری الکترونیکی سه بخش اصلی دارد: کربنکینگ یا بانکداری متمرکز، بانکداری مبتنی بر کارت و پرداخت و بانکداری مجازی یا بانکداری مبتنی بر ابزارهای نوین ارتباطی. بخش اول این مدل یعنی بانکداری متمرکز مانند مغز متفکر بانکداری الکترونیکی می‌ماند.
در واقع بانکداری الکترونیکی در هیچ بانکی وجود خارجی نخواهد داشت مگر اینکه سامانه‌های بانکداری متمرکز در آن بانک پیاده‌سازی شده باشد. به صورت ساده بانکداری متمرکز هم به این معنی است که مشتریان یک بانک بتوانند خدمات بانک را از هر شعبه بانک دریافت کنند و نیازی به حضور در شعبه افتتاح حساب وجود نداشته باشد. در ایران شرکت‌هایی مانند توسن و فناپ محصولی کاملا ایرانی و مبتنی بر توان جوانان این کشور تولید کردند و در بانک‌های خصوصی کشور از محصولات این دو شرکت استفاده می‌شود.
شرکت دولتی خدمات انفورماتیک هم با بومی‌سازی یک محصول بانکداری متمرکز خارجی به بانک‌های دولتی این خدمت را عرضه می‌کند. بخش دوم بانکداری الکترونیکی یا خدمات مبتنی بر پرداخت آن دسته از خدماتی است که از طریق کارت‌های بانکی انجام می‌شود. این بخش در بین متخصصان به پرداخت الکترونیکی معروف است و قلب تپنده بانکداری الکترونیکی است.
دریافت و پرداخت وجه از خود‌پرداز، خرید از طریق پایانه‌های فروش، پرداخت قبوض از طریق کانال‌های مختلف همگی مبتنی بر این بخش از بانکداری الکترونیکی هستند. اما بخش سوم و کمتر شناخته شده بانکداری الکترونیکی در ایران بانکداری مجازی است.
به این معنی که شما همه خدمات یک بانک را بدون حضور فیزیکی در شعبه دریافت می‌کنید. در واقع به کمک ابزارهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی مانند تلفن همراه، اینترنت و کانال‌های دیگر مشتریان به حساب‌های خود در بانک متصل می‌شوند و همه خدمات ممکن یک بانک را دریافت می‌کنند.
در ادامه تشبیه استعاری که داشتیم این بخش مانند دست و پای بانکداری الکترونیکی می‌ماند. این سه بخش مهم‌ترین بخش‌های بانکداری الکترونیکی هستند و در کنار آنها خدمات دیگری هم قابل عرضه است که موضوع این یادداشت نیست.
با این حساب و با یک بررسی ساده بانک‌های دولتی و خصوصی ایران متوجه می‌شویم که بانکداری الکترونیکی در بانک‌های ایرانی پیاده شده است و این جمله آقای وزیر که فقط یکی دو بانک ایرانی کوربنکینگ دارند از اساس اشتباه است. این حرف آقای وزیر مانند این می‌ماند که ما بگوییم اصلا وزارت اقتصاد نداریم. بر همگان واضح و مبرهن است که ما وزارت اقتصاد داریم، هر چند که ممکن است با ایده‌آل‌ها فاصله داشته باشد؛ ما کربنکینگ داریم ولی ممکن است با ایده‌آل‌ها فاصله داشته باشد.
ندیده گرفتن تلاش افرادی که برای توسعه و پیشرفت این کشور فعالیت می‌کنند کمی دور از انصاف است و این انتظار بیجایی نیست که از وزیری چون حسینی انتظار داشته باشیم سنجیده‌تر اظهار نظر کند.
در پایان اینکه یکی از شرکت‌های زیر مجموعه وزارت اقتصاد شرکت مشاوره رتبه‌بندی اعتباری ایران است. این شرکت به رتبه‌بندی اعتباری مشتریان بانک‌های ایرانی مشغول است. اساس رتبه‌بندی هم بر کربنکینگ است.
حال چطور می‌توان گزارش‌های پی درپی این شرکت مبنی بر پیشرفت پروژه رتبه‌بندی مشتریان بانک‌ها را در کنار حرف آقای وزیر که ما کربنکینگ نداریم
توجیه کرد؟

* مدیر بخش رسانه سایت خبری راه پرداخت